زندگینامه

بســـم الله الرحمن الرحیـــم

الحمـــد لله والصلوه والسلام علی عباده الذین اصطفـــی

(( شرح حال اجمالی  دکتر عزت الله دهقـــان ))

          دکتر عزت الله دهقان فرزند آسیف الله فرزند آمحمدعلی فرزند آعواص (عباس) دهنوی از سران طایفه عبدالوند منطقه زز و ماهرو از مناطق بختیاری جنوب الیگودرز است.

          مرحوم آعباس و برادرش مرحوم ابوالقاسم (جد اعلای مرحوم حاج الله قلی دهقان) به عنوان بزرگ منطقه رتق و فتق امور عشایر را عهده دار و املاک فراوانی در منطقه زز و همچنین روستاهای دهنـــو و مال آشور در تصرف آنان بوده است.

مرحوم عباس با آنکه خود از طایفه عبدالوند بوده است , زد و خوردها و دوست و دشمنی های داخلی نیز با بعض خوانین عبدالوند منطقه پاچه لک از جمله مرحوم خاج رسول جد مرحوم فرخی داشته اند.

مرحوم آعباس دارای پنج پسر به نامهای:

آ نادعلی (جد اعلای حاج غلامحسین مرادی بزرگ طائفه)

آ علیمراد ( جد اعلای آقایان مرادی ساکن تهران )

آ میتی (مهدی) ( جد اعلای آقایان مرادی ساکن آبیک قزوین )

آ محمدعلی (جد اعلای عزت الله دهقان  و آقایان مرادی ساکن دولت آباد و دهقان ساکن ازنا) بوده است.

آ محمدعلی با دختری خوانساری از قبیله حقی ازدواج و پس از فوت پدر برای تصدی ملک دهنـــو و مال آشور به این منطقه کوچ کرده و در دهنو ساکن می شود.

از آمحمدعلی سه فرزند بنامهای آعباس و کربلائی حسین و ملا سیف الله به هم می رسد که در سنین اواخر عمر پدر روستای دولت آباد پاچه لک را برای سکونت بر می گزینند.

مرحوم ملاسیف الله پدر عزت الله دارای سواد قرآنی و مردی مومن و متعهد بوده است.

عزت الله دهقان به حسب شناسنامه در سال 1330 در روستای دولت آباد متولد می شود.

خانواده دهقان همراه با بسیاری از اهالی ده با ظهور مصدق از ایشان حمایت می نمایند که پس از سقوط وی مورد بی مهری خوانین قرار گرفته و اموال و دارائی آنان به غارت می رود.

پس از این اتفاق مرحوم ملاسیف الله با همسر و تنها فرزند خویش از حومه پاچه لک اعراض نموده و روستای مرزیان را برای سکونت انتخاب و در سال 1336 رسماً در مرزیان ساکن می گردد و بدینصورت دهقان تحصیلات ابتدائی را در این روستا به پایان رسانده و دوره دبیرستان را در ازنا آغاز می نماید.

رفت و آمد ایشان در این سه سال و در هر سه فصل پاییز و زمستان و بهار به صورت پیاده و به ندرت با دوچرخه بوده است.

          دهقان همزمان با تحصیلات دبیرستان تابستان ها و ایام تعطیل را به کارگری در معدن و غیــره اشتغال داشت.

وی در سنین دبیرستان از نعمت سرپرستی پدر محروم گردید.

یکی از توفیقات الهی دهقان وجود مرحوم حجت الاسلام والمسلمین آشیخ ولی الله صالحـــی در مرزیان بود.

این پیر روشن ضمیر که به حسب ظاهر از نعمت بینایی محروم بود در علوم اسلامی یدی طولا داشت.

او صرف و نحو و معانی بیان و منطق و فقه و حدیث و تفسیر را در خدمت شخصیتی ارجمند و روحانیی دانشمند به نام مرحوم آشیخ صادق بینوا فرا گرفته بود.

لطف سرشار و عنایت خاص مرحوم آشیخ ولی الله صالحی به دهقان روح و روان او را تحت تاثیر عمیق قرار داده تا آنجا که خود می گوید: با اینکه بنده صفرالکف و با دست خالی هستم و هیچ ندارم اما اگر چیزی باشد همه اش از برکت وجود مغتنم و نفس قدسی مرحوم آشیخ ولی الله صالحی است.

این همراهی مداوم و این انس و الفت پدر را نه باعث شد تا دهقان علاوه بر تحصیلات کلاسیکی با بعض علوم حوزوی آشنا و شخصیت معنوی او تحت تاثیر تربیت و معنویت این مرد بزرگ شکل گیرد.

وی سالهای چهارم و پنجم دبیرستان را بصورت متفرقه در الیگودرز امتحان داد و در سال 1348 به اخذ دیپلم ادبی به صورت متفرقه از اراک موفق گردید.

در سال 1349 عازم سربازی و به عنوان سپاه دانش دوره شش ماهه آموزش نظامی را در گرگان و دوره تدریس در روستا را در حسن آباد از توابع قروه سنندج به پایان رساند.

در مهرماه 1351 به عنوان آموزگار در روستای مرزیان آغاز بکار کرد و در ســال 1353 در دانشگاه مشهد قبول گردید و پس از یک سال رفت و آمد به مشهد انتقال یافت.

فراق استاد صالحی شیرینی سکونت در جوار حضرت رضا^(ع) و تحصیل در دانشگاه را به کام وی تلخ می نمود چنانکه دوری ایشان نیز بر استاد بسیار دشوار بود.

وی در سال 1357 موفق به اخذ لیسانس در رشته حقوق اسلامی از دانشگاه فردوســی و در سال 1358 در دوره فوق لیسانس همین رشته پذیرفته شد.

دهقان در طول اقامت در مشهد با علماء شهر و شخصیتهای علمی و فرهنگی و بویژه با روحانیت انقلابی بویژه شهید هاشمی نژاد و آیت الله طبسی ارتباط داشت.

وی از فعالان سیاسی عصر اختناق و در این ارتباط تحت نظر و دستگیر و منزلش مورد بازرسی قرار می گرفت.

در سال 1359 به عنوان رئیس آموزش و پرورش به شهرستان تربت رفت باتوجه به وجود گروههای متعدد ضد انقلاب بویژه در تربت جام شهر مذکور دست کمی از بعض مناطق متشنج کردستان نداشت.

دهقان با توکل و درایت و با ارائه جلسات و کلاسهای متعدد و حضور در مساجد توانست بسیاری از ناهنجاریهای سیاسی این شهر را سامان بخشد.

پس از انفجار دفتر حزب جمهوری و شهادت شهید بزرگوار علی اکبر دهقان نماینده این شهــر با 58738 رای از 60862 رای مردم تربت جام و تایباد انتخاب و راهی مجلس شد.

وی در مجلس دوم نیز با 60356 رای از 100743 رای از طرف مردم این منطقه مـــــــرزی به مجلس راه یافت.

حضور ایشان در مجلس حضوری فعال و قاطع و به عنوان مخبر کمیسیون و عضو هیات رئیسه مجلس , حرکت در صراط المستقیم خط امام و سیر در مسیر روحانیت اصیل و دفاع از ارزشها و اصول بود.

در سال 1366 مدرک فوق لیسانس خود را با درجه ممتاز از دانشگاه تهران اخذ نمود.

وی از همان اوایل انتقال به تهران به صورت پاره وقت در دانشگاههای دولتی و آزاد بویژه علامــه     به تدریس دروس معارف پرداخت.

وی مدتی به عنوان معاونت کمیته مرکزی امداد امام خمینی و مشاور وزیر آموزش و پرورش و نیز به مدت 5سال مسئولیت سازمان بازنشستگی کشوری را عهده دار بود.

در سال 1370 در کنکور سراسری دکتری شرکت و پذیرفته و در سال 1373 مدرک دکتری P.H.D را در رشته عرفان اسلامی و با امتیاز دریافت نمود.

عزت الله دهقان هم اکنون ضمن تدریس پاره وقت در واحد علوم و تحقیقات و دانشگاه علامــه و راهنمائی و مشاوره رساله های فوق لیسانس و دکتری رشته عرفان عضو رسمی هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی و مدیریت کتابخانه و موزه ملی ملک وابسته به آستان قدس رضوی را بر عهده دارد.

وی در مجمع اخیر جامعه اسلامی فرهنگیان به عضویت شورای مرکزی برگزیده و در انتخابات شورای مرکزی به عنوان دبیرکل این تشکل سیاسی فرهنگی انتخاب و اکنون اداره این تشکیلات فراگیر را در سراسر کشور عهده دار است.

دکتر دهقان از چهره های شناخته شده علمی ـ فرهنگی ـ سیاسی کشور و دارای تالیفات متعدد اعم از کتاب و رساله و مقاله پذیرفته شده در همایش های علمی ـ فرهنگی است.

از تالیفات چاپ شده نامبرده:

1-  ولایت فقیه حکومت خدا بر مردم.

2-  پیدایش وهابیه و عقائد وهابیان.

3-  نظام رهبری و آئین رهروی در اسلام.

4-  مبانی عرفان در حدیث و قرآن.

5-  نماز معراج مومن.

6-  روزه مهمانی خدا.

7-  به سوی سرمنزل عنقا.

8-  اخلاق و تربیت اسلامی.

لیست مقالات مربوطه همراه با فهرست اجمالی کتب فوق الذکر خدمت اهل مطالعه تقدیم می شود:

والسلام علی جمیع عباد الله

الصالحین ورحمه الله و برکاته

آثار

فهرست اجمالی کتب و مقالات دکتر دهقان

1- » ولایت فقیه حکومت خدا بر مردم «

          این  کتاب اثبات ولایت فقیه در سطح دانشجویی است. در این کتاب بعد از اثبات ضرورت حکومت در زندگی اجتماعی انسان و مقایسه انواع حکومتها , نظام ولایت فقیه , با توجه به لزوم فقاهت و عدالت برای حاکم اسلامی به عنوان حاکمیت دانش و عدل و با عنایت به نشات گرفتن این ایده از قرآن و حدیث و عقل و اجماع حکومت خدا بر مردم و بهترین نوع حکومت معرفی شده است. این کتــاب در سال 1360 در تهران چاپ شده است.

2- » پیدایش وهابیه و عقائد وهابیان «

          این کتاب ایده وهابیت را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و ثابت کرده است که این گروه اصالت دینی و مذهبی ندارد و ساخته و پرداخته وزارت مستعمرات بریتانیا یعنی انگلیس کنونی است.

          محمدابن عبدالوهاب موسس این فرقه توسط مستر همفر از ماموران برجسته وزارت خارجه انگلستان تربیت شده است. همراهی و همکاری همفر و محمدابن عبدالوهاب با محمدابن سعـــــــود جد اعلای آل سعود باتوجه به کمک های مالی انگلستان باعث تقویت وگسترش وهابیت گردید.

          در قسمت دوم این کتاب عقائد وهابیه براساس آیات و روایات مورد نقد و انتقاد قرار گرفتـــه و به شبه های وهابیون پاسخ داده شده است.

3- » نظام رهبری و آئین رهروی در اسلام «

          در این کتاب ثابت شده است که حق حاکمیت اولاً و بالذات به حضرت حق اختصــاص دارد. خالق عالم برای اعمال این حق انبیاء را گسیل و اولیاء را منصوب نموده است.

امامان معصوم علیهم السلام حق اعمال این حاکمیت را به فقهای عادل سپرده اند. ولایت فقیه با مردم سالاری دینی هیچگونه تضاد و تناقضی ندارد.

          مردم آزادانه خبرگان را همانند رئیس جمهور و نمایندگان مجلس انتخاب می نماینــد و خبرگان امت از میان مجتهدان جامع الشرایط یکی را به عنوان رهبر به مردم معرفی می نمایند.

          در بخش دوم این کتاب آئین رهروی و روش های پیروی از رهبران الهی براساس آیات و روایات و اخلاق اسلامی تبیین شده است.

4- » مبانی عرفان در حدیث و قـــرآن «

          این کتاب از آثار علمی پژوهشی مولف است. در این کتاب ضمن نفی نظراتی که عرفان را نشات گرفته از ملل و نحل غیر اسلامی تلقی می نمایند , اثبات شده است که عرفان اسلامی غیر از کتاب و سنت هیچگونه سرچشمه دیگری ندارد و قرآن و حدیث , سیره و سنت رسول الله و امامان معصـــوم علیهم السلام همـه اش عرفان اســـت.

در بخش نخست این کتاب عرفان و تصوف , رئوس ثمانیه , رابطه تصوف و عرفان , زبان اشاره و رمز , زبان عرفان , عرفان حقیقی و ادعائی , سرچشمه های عرفان , عرفان و قرآن و عرفان و سنت مورد دقت و بررسی همه جانبه قرار گرفته است.

بخش دوم کتاب مذکور عرفان نظری است که مباحثی از قبیل هویت غیبیه , اعیان ثابتـــــــــه , اسماء و صفات , واسطه قدیم و حادث , انسان , حقیقت وجود , وحدت وجود , تنزیه و تشبیه و تجدد امثال مورد بحث است.

          بخش سوم این کتاب عرفان عملی و مباحثی از قبیل منازل معنوی , احوال و مقامـــــات , اسفار اربعه , اطوار سبعه , مقام فناء , کشف و شهود , لقاء الله , نبوت و ولایت است.

5- » نماز معراج مومن «

          این کتاب حکمتهای نماز را مورد مطالعه قرار داده است. در این کتاب مباحثی مثل اهمیت نماز , نماز بازدارنده از فحشاء و منکر , نماز همیشگی , نماز اول وقت , وضو و حکمت آن , اذان و اقامه و فلسفه اذکار تکبیرات افتتاحیه و اسرار  آنها , نیت , قرائت , رکوع , سجود , تشهد و سلام همـــــــراه با حکمتهای لازمه و در سطح متوسطین سیر و سلوک مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

6- » روزه مهمانی خدا «

          این کتاب مجموعه مقالاتی است که به مناسبت اهمیت ماه رجب , اعتکاف , ماه مبارک رمضـان , لیله مبارکه قدر , لقاء رب , وداع جان سوز ماه مبارک , عید فطر و مراتب آن نوشته شده است اما هدف اصلی  کتاب , روزه و آثار وضعی آن تا حد ضیافت الله و مهمانی خدا و حضور مهمان در پیشگاه میزبان و رابطه آن با قصد قربت و نیت روزه دار و اثرات گرسنگی وکف نفس است.

7- » به سوی سرمنزل عنقا «

          این کتاب شرح مفصل غزل روح پرور امام است. » من بخال لبت ای دوست گرفتار شـدم «. در این کتاب مقدمات سیر و سلوک معنوی تا مرتبه والای فناء فی الله و بقاء بالله براساس نظرات اهل معرفت و بویژه امام راحل قدس سره الشریف مورد مطالعه قرار گرفته است. در قسمتی از این کتاب مسئله » اناالحق « شخصیت منصور وحدت وجود و مقام فناء بصورت مستوفی بحث و بررسی شده است.

8- » اخلاق و تربیت اسلامی «

          این کتاب تلفیقی از اخلاق و عرفان است که از بدو تالیف تاکنون در دانشگاه و در مقطع کارشناسی تدریس شده است. در این کتاب ضمن بیان کلیات , تعریف اخلاق و تربیت , فلسفه اخلاق , ماهیت مفاهیم اخلاقی , اطلاق یا نسبیت اخلاق , مکاتب اخلاقی بصورت فشرده بررسی شده است. انسان , ترکیب روح و جسم , نفس , مراتب نفس , قوای نفسانی و لزوم مبارزه با نفس فصل دیگر این کتاب است.

غرض آفرینش , مقام عبودیت , جبر و اختیار , انسان و مسئولیت , انسان و فطرت از مباحث دیگر این نوشته است.

          قسمت پایانی کتاب که بحثهائی از قبیل یغطه , تفکر , ایمان , یقین , توبه , تقوی , اخـــلاص , مرابطه و عشق است که بصورت اخلاق تلفیقی با عرفان تهیه و تدوین شده است.

فهرست مقالات علمی و پژوهشی دکتر عزت الله دهقان که اکثراً در مجامع علمی و مجلات پژوهشی ارائه شده اند:

1-    استاد مطهری ( شخصیت جامع ).

2-    انسان از دیدگاه قرآن.

3-    تعلیم و تربیت در نهج البلاغه.

4-    چهارنامه از رسول اعظم صلی الله علیه و آله وسلم منشور سیاست خارجی حکومت اسلامی.

5-    حفظ و انتقال فرهنگ شیعه از طریق شعر.

6-     دعاء علی علیه السلام و آثار تربیتی آن.

7-    سیری در مدیریت قرآن.

8-    شخصیت خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی براساس ( مکاتیب ) وی.

9-    شرح حال مرحوم حجت الاسلام والمسلمین آشیخ ولی الله صالحی در یادمان عالمان و شهدای روحانی شهرستان ازنا.

10-علل غیبت حضرت بقیه الله عجل الله تعالی فرجه.

11-علی علیه السلام و نماز.

12-فرهنگ عاشورا.

13-قطره ای از غدیر.

14-کرامت انسانی از منظر عرفانی امام خمینی.

15-مدیریت اسلامی.

16- مقام رهبری , ولی یا وکیل مردم؟

17-میثاق فطرت.

18-نقد نوشته های آقای مهاجرانی وزیر سابق ارشاد در خصوص قرائت های دینی در شماره های متعدد اطلاعات.

19-  وحدت وجود از دیدگاه مرحوم آقا محمدرضا قمشه ای.

20- وحدت وجود از دیدگاه مرحوم فیض کاشانی.

مقالات متعدد دیگری در سالهای مختلف و در روزنامه های مختلفه چاپ شده است که از ذکر آنها خودداری می شود.

گذری بر اندیشه ها:

«نون و القلم و ما یسطرون»

• خداوند در این آیه به قلم قسم خورده است. معمولآ در دو مورد قسم می‌خورند. برای بیان اهمیت یک شی و گاهی برای بیان تقرب آن شی. در این آیه، هر دو مورد را می‌توان یافت. همچنین در روایات، آمده است که چون قلم، سمبل علم و کتابت و پیامبر شاخص‌ترین فرد در این زمینه است، پس پیامبر خود قلم است.
• سرنوشت انسان به‌وسیله قلم، رقم خورده است.
• در روایات بیان شده، دین و دنیای مردم در دو چیز تبلور می‌یابد. شمشیر که سمبل حکومت است و قلم به‌عنوان ابزار عقل و علم. تمام این نشانه‌ها، به‌دلیل ارزش قلم است. اگر خداوند به قلم سوگند خورده، به‌جان گردانندگان آن قسم خورده است.

• دین اسلام تنها دین الهی است که محدود به زمان و مکان نیست و گستره آن یک گستره نهایی به شمار می‌رود.
  
  
• دین اسلام تمام جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی را مورد توجه قرار داده است و امروزه اسلام یک دین سیاسی است و جنگ‌طلبی در اسلام یک افسانه است و هیچ‌گاه مسلمانان آغازگر جنگ نبوده‌اند.
  
  
• در برنامه‌های پیامبر شاهدیم که همواره بر اشتراکات ادیان الهی تاکید شده که این می تواند در سیاست خارجی جمهوری اسلامی مورد توجه قرار گیرد.

• دعای روز و شب ما این است که از معلمان و فرهنگیانی باشیم که براساس آیه شریفه «اقراء باسم ربک» قرائتمان و تدریسمان باسم رب و درجهت مرضات وی باشد.
  «انما یریدالشیطان ان یوقع بینکم العداوه والبغضاء» این شیطان است که شما را وادار به افتراق و پراکندگی می نماید و الا جهان، جهان وحدت، خدای عالم واحد، انبیاء همه ازطرف یک خدا، کتب آسمانی همه ازطرف یک خدا و انسان ها همه بنده یک خدا هستند و به قول مرحوم کاشف الغطاء اساس و بنیان اسلام بر دو کلمه است: (کلمه توحید و توحید کلمه) ندای الهی دعوت به توحید و نوای اهرمن فراخوان به سوی پراکندگی است.
  
  

ز فکر تفرقه بازآی تا شوی مجموع
به حکم آنکه چو شد اهرمن سروش آمد